Maté

Maté, ook wel chimarrão (Portugees), chimarron (Spaans) of paraguaythee genoemd, is een infusie die vooral in Zuid-Amerika gedronken wordt. De drank is typisch voor het zuiden van Brazilië en omringende landen als Paraguay, Bolivia, Uruguay en Argentinië. Van het laatste land is het de nationale drank.

Mate is aftreksel van de jonge blaadjes en knoppen (Portugees: erva mate; Spaans: yerba mate) van de mateplant (Ilex paraguariensis). De erva mate komt klaar voor gebruik in een mengeling van gehele en versnipperde groene blaadjes die zijn gedroogd en gezeefd. Verschillen in kwaliteit liggen vooral in de rijpheid en de fijnheid van de blaadjes. Mate heeft een bitterzoete smaak. Afhankelijk van de kwaliteit van de erva mate kan het bittere of zoete overheersen.

Mate werkt opwekkend, vooral door cafeïne, maar ook door de aanwezigheid van andere xanthines, die in kleine hoeveelheden aanwezig zijn. De hoeveelheid cafeïne varieert tussen de 2.000 en 20.000 milligram per kilo matebladeren, meer dan in de gemiddelde koffieboon.Het bevat hoge concentraties kalium, natrium, mangaan, magnesium alsmede caroteen, vitamine B1, vitamine B2 en vitamine C.^[

Mate wordt normaal gesproken in gezelschap gedronken, bijvoorbeeld bij bezoek. In een speciale kop gemaakt van een kalebas, genaamd cuia (Portugees), wordt de erva mate gemengd met water en via een dik ijzeren rietje, genaamd bomba (Portugees) of bombilla (Spaans), opgedronken. De mate wordt meestal warm geserveerd; ook zijn er regio's waar men hem koud drinkt.

Bij het drinken van de mate zijn er een aantal gebruiken. De man of vrouw des huizes zal de cuia met erva mate vullen en vervolgens met de bomba een gat in het midden maken waar vervolgens het water in wordt gegoten. Het water mag niet koken, maar moet wel verwarmd zijn. Vervolgens laat men de mate even tot rust komen zodat alles goed gemengd is, en wordt het drankje door de bomba opgedronken door de heer of vrouw des huizes. Vervolgens vult de heer of vrouw des huizes de cuia opnieuw met water (hetzelfde kruid gebruikend) en laat de visite drinken, die op haar beurt cuia vult zodra de mate op is. Hoewel dit proces een sociale hiërarchie impliceert, staat het gezamenlijk drinken van mate voor vriendschap en gemoedelijkheid tussen de drinkers.

Van mate wordt tereré  gemaakt, een koude drank. De bereiding is in principe gelijk maar er wordt geen heet maar koud water gebruikt. In Europa wordt de drank gebruikt in de stimulerende energiedrank Club-Mate en wordt mate als cafeïnehoudende ijsthee gedronken.

Mate was een belangrijk product toen echte thee nog heel duur was. De Jezuïeten die in Argentinië gevestigd waren, zagen het als een oplossing voor het overmatig alcoholgebruik van de lokale bevolking

Zetadvies: kopje 8 gram, pot 20 gram, thee schenken op 70-100 graden en 2-5 minuten laten trekken